14.0. NARENCİYE (Citrus)
14.1. BİTKİNİN GENEL TANIMI
Nareciye çeşitleri üç ana tipte toplanır:
a) Citrus tipi : Küçük ağaçlar veya ağacımsı her dem yeşil çeşitlerdir. Bu tiplerin içinde çok azı ticari durumdadır.
b) Kumkuat tipi : Yine küçük tip ağaçlardır.
c) Üç yapraklı çeşit : Düşük sıcaklıklara dayanıklılığı nedeniyle sadece anaç olarak kullanılır.
Önemli narenciye çeşitleri ise şunlardır:
1. Citron - Citrus medica
2. Limon - Citrus lemon
3. Asit lime - Citrus aurantifolia
4. Pomelo - Citrus grandis
5. Grapefruit - Citrus paradisi
6. Turunç - Citrus aurantium
7. Portakal - Citrus sinensis
8. Mandarin - Citrus reticulata
Kök Sistemi : Narenciye ağacı, su gereksiniminin %80-85'ini 60-70 cm. kök derinliğinden alır. Bu nedenle bitkinin aktif kök sisteminin bulunduğu bu derinliğin daima istenilen toprak rutubetinde olması gerekir.
Gelişme : Çeşitlerin çoğu (limon hariç) kışın meyve verir. Sürgün oluşumu Akdeniz ikliminde Şubat-Mart aylarında gözükür. Sürgün gelişmesi tamamlanınca yan sürgünler çıkmaya başlar.
Narenciye çiçekleri ilkbaharda açmaya başlar. Çiçekler açıldıktan sonra 2-3 gün içinde polinasyona hazır hale gelir.
Meyve Tutumu : Çiçeklenmeden 2 hafta sonra ekseriyetle son bulur.
Açan çiçeklerin genellikle %50-60 kadarı dökülür. Yeni oluşan meyvelerin de bir bölümü Haziran ayı başlangıcına değin dökülür.
Meyve olumu çeşitlere bağlı olmak üzere 7-11 ay arasında devam eder.
Narenciyede meyveye rengin düşmesi olum başlangıcının ilk işaretidir. Mamafih meyve olumu tedricidir ve meyve ağaç üzerinde kaldığı sürece büyümeye devam eder.
14.2. YETİŞME KOŞULLARI
Toprak : Narenciye ağaçları hafif topraklarda iyi gelişir. Geçirgen olmayan topraklara karşı çok duyarlıdır. Bununla birlikte eğer yeterli drenaj mevcut ise en ağır topraklarda bile gelişebilir. Narenciye çeşitleri toprak tuzluluğuna da çok duyarlıdır. 8 toprak pH'sının üzerindeki değerler narenciye yetiştiriciliği için uygun değildir.
Sıcaklık : Aslında narenciye türleri tropik iklimde iyi gelişmesine rağmen meyvede optimal bir kalite için subtropik iklime gereksinim duyarlar. Düşük sıcaklık gelişmeyi sınırlayan en önemli faktördür. 13 °C'nin altındaki sıcaklıklarda hemen hemen hiç gelişme olmaz. 0 °C'nin altına düşen sıcaklıklarda (özellikle uzun süre) meyve don zararı görür. Yüksek sıcaklıklarda da gelişme ve asimilasyon durur ve bazen ağaç gövdesinde ve meyvelerde güneş yanıklığı görülür.
Meyve içi olgunlaşması için sıcak yaz periyoduna ve meyve kabuğu renginin dönüşümü için de serin sonbahar iklimine ve toprak sıcaklığının düşmesine gereksinim vardır.
14.3. YETİŞTİRME TEKNİKLERİ
14.3.1. Dikim ve Dikim Sıklığı
Fidanlıkta aşılanmış 2 yaşındaki fidanların dikimi, iyi bir tutum ve gelişme için önerilmelidir. Dekara dikim sıklığı ülkemizde 25-40 arasında olmasına rağmen İsrail'de
40 - 100 arasında yapılmaktadır. 6 x 3, 6 x 3.5, 7 x 3.5 ve 6 x 4 dikim aralığı en uygun ölçülerdir. Daha sık dikimler (4 x 3 gibi) için ileriki yıllarda seyreltme düşünülmelidir.
14.3.2. Budama ve Bilezik Alma
Budama : Greyfurt, limon ve yafa çeşitlerinde kuruyan dalların budanması bir zorunluluktur.
Ağaç yaşlandıkça yeni sürgün gelişimini ve çiçeklenmeyi hızlandırmak için budamaya giderek artan bir gereksinim vardır.
Eğer bir bahçede ağaçların iç kısımlarında kuru dallar fazla ve verim düşükse bu takdirde üç alternatif önlem düşünülebilir.
a) Ağaçları tamamen köklemek.
b) Çeşit değiştirmek.
c) Seyreltmek.
Eğer bahçe genel olarak sağlıklı ise seyreltme tercih edilmelidir. Seyreltme eğer hemen hasadın ardından yapılırsa bitkinin buna cevabı hızlı olur ve gelişme olumlu hale dönüşür.
Bilezik Alma : Gelişmenin normal ancak verimliliğin yetersiz olduğu bahçelerde geleneksel olarak yapılan bir uygulamadır. Genellikle bu uygulama çiçeklenme sezonu süresince meyve irileştirmek amacıyla Ekim ayında yapılır. Gövde üzerinden 3 mm. civarında bilezik şeklinde kabuğun alınması şeklinde yapılır. Bu uygulama ana dallarda da yapılabilir.
14.3.3. Büyüme Düzenleyicilerin Kullanımı
2.4.D : Sonbahar veya kış aylarında ağaçlara yapılacak püskürtme ile olgunlaşan meyvelerin erken dökümü azaltılmış olur. Meyve olumundan 4 - 6 hafta sonra yapılacak uygulama ile yine meyve gelişmesinde düzenleme elde edilebilir. Bu tür uygulamalar için 2.4.D konsantrasyonu 12 - 24 ppm aktif madde civarındadır.
NAA (Naftoksi asetik asit) : Yeni oluşan mandarin meyvelerinde seyreltme amacını güder. Narenciye için 200 - 350 ppm arasındaki yüksek konsantrasyonlara gereksinim vardır.
Gibberellin : Klemantinde çiçeklenme sırasında uygulanarak meyve tutumunu artırır. Bu amaç için 25 ppm yeterlidir. Valencia portakalında ise Temmuz ayında meyvenin henüz küçük olduğu dönemde 20 ppm.lik bir uygulama ile meyve kabuğu güçlendirilerek çatlamalar azaltılır. Meyve olum döneminde yapılacak 10 ppm.lik uygulama ile de meyvede olum dökümleri önlenir ve meyvede kabuk kusurları azaltılır.
14.3.4. Hasat
Hasat edilen narenciye meyveleri oluma devam etmez. Meyve içi olumu kabuk rengi değişimini gerektirmez . Bu nedenle meyve içi olgunlaşan ve kabuğu yeşil olan hasat edilmiş meyvelere Etilen uygulaması yapılabilir. Etilen klorofil parçalayarak kabuk renginin yeşilden dönüşümünü sağlar.
Oluma gelen meyve ağaçta aylarca kalabilir ve böylece uzun bir periyot hasat olanağı verir. Normal koşullarda olgun narenciye meyvesi düşme eğiliminde değildir. Şiddetli yağışlar, kuvvetli rüzgarlar ve dolu bazı çeşitlerde meyve dökümünü artırır. Meyve
döküm oranı veya eğilimi yüksek olan çeşitlerde kış başlangıcında 2.4.D'nin isopropylester'i ile yapılacak yaprak ilaçlaması ile meyve döküm oranı azaltılır.
14.3.5. Çeşitler
a) Sarı çeşitler : Limon (Eureka, Villafranca, İnterdonat), Lima-lime, Greyfurt (Marsh-çekirdeksiz, Red Blush, Star Ruby)
b) Portakal - turunç : Turunç anaçlık olarak kullanılır. Portakal çeşitleri ise orta erkenci Washington Navel ve geçci olarak da Valencia belli başlı olanlardır. Kan portakalı ise Moro, Tarocco, Sanguino, Washington Sanguine ve Kalifornia Ruby çeşitlerinden oluşmaktadır.
c) Mandarin; önemli hibritler ise şunlardır:
- Mandarin/portakal hibridi : Tangerine
- Mandarin hibritleri
- Mandarin/Greyfurt hibridi; Tangelo : Mineola
Bu gruptaki özel çeşitler Kumquat ve Limequat'dır.
14.4. VERİM
Greyfurt : 7 - 10 ton/dk
Washington : 3.5 - 7 ton/dk
Yafa : 3 - 6 ton/dk
Valencia : 3 - 6 ton/dk
Limon : 4 - 7 ton/dk
14.5. SULAMA
Narenciye ağacı sıcak ve kurak mevsimde sulamaya gereksinim duyar. Nisan'dan Ekim sonuna kadarki bu 210 günlük periyot içinde 1 dekardaki su gereksinimi 700 - 800 m3 civarındadır. Tansiyometreler kullanılıyor ise 45 ve 90 cm.lik iki derinlik bir istasyon için tavsiye edilir. Tansiyometreler damla sulama borusu üzerindeki iki damlatıcı arasına yerleştirilir (damlatıcıdan 50 cm. uzaklıkta). Ağır topraklarda 30-45 cm. derinlikte 50 santibarlık bir tansiyon arzu edilir. Hafif topraklarda ise 30 - 40 santibar yeterlidir.
Yağmurlama ve damla sulama yöntemleri narenciyede modern sulama yöntemleri için uygundur:
a) Yağmurlama : Kumsal topraklar ve yaşlı bahçeler için uygundur. Ağaç altına yerleştirilen mikrosprinkler sisteminin sprey bölgesindeki hava sıcaklığı, sulama yapılmayan ağaçların aynı bölgesine göre 2.8 °C daha sıcak bulunmuştur. Bu nedenle bu sistemin dondan koruyucu etkisi en önemli avantajıdır.
En önemli dezavantajı ise ıslak bölgede yabancı ot gelişimini damla sulamaya göre daha çok aktive etmesidir. Ayrıca sistemdeki mekanik zarar yağmurlamada daha fazladır.
Yağmurlamada hafif topraklarda sulama : 7 - 10 günde bir, ağır topraklarda: 14 - 21 günde birdir.
b) Damla Sulama : Yeni tesis edilen bahçeler ve orta ve ağır bünyeli topraklarda tercih edilir.
Ağır topraklarda sulama : haftada bir, hafif topraklarda : 2 - 3 günde bir yapılmalıdır.
Su kalitesi : Zorunlu hallerde sulama suyunda 300 ppm'e kadar klor içeren sular kullanılabilir. Özellikle yafa çeşidi tuzluluğa oldukça duyarlıdır. Narenciye çeşitleri gerek toprak ve gerekse sudan gelecek bor tuzluluğuna da çok duyarlıdır.
14.6. GÜBRELEME
Azot ve fosfor özellikle gelişmenin ilk devrelerinde önemlidir. Potasyum ihtiyacı ise meyve tutumu ve gelişmesi sırasında en yüksek düzeydedir.
1 ton portakal üretimi için;
Azot (N) : 1 kg
Fosfor (P2O5) : 0.57 kg
Potasyum (K2O) : 2.4 kg
Kalsiyum (Ca) : 0.95 kg
Magnezyum (Mg) : 0.18 kg
Kükürt (S) : 0.1 kg
Demir (Fe) : 2.5 gr
Bor (B) : 2.3 gr
Mangan (Mn) : 0.7 gr
Çinko (Zn) : 0.7 gr
Bakır (Cu) : 0.45 gr
elementlerine gereksinim vardır.
Genel olarak gübreleme için ise aşağıdaki miktarlarda makro elementlere gerek vardır:
Azot (N) : 15 - 30 kg/dk
Fosfor (P2O5) : 2 - 5 kg/dk
Potasyum (K2O) : 15 - 30 kg/dk
AZOT :
Narenciye ağaçlarının kökleri nitrat ve amonyum azotu formlarını hemen hemen eşit tercihle alır. Azotun maksimum olarak absorbsiyonu için yapılacak zamanlama, yeni kök gelişimi dönemine rastlayacak şekilde planlanmalıdır. Yapraktan azot beslemesi (düşük biüretli üre yoluyla), kökler yoluyla azot alımının azalması halinde önemli bir olanak sağlar.
Limon ve greyfurt gibi sarı çeşitlerde daha kuvvetli bir gelişme ve daha yüksek bir verim için azotun biraz artan dozlarına gereksinim vardır.
FOSFOR :
Fosfor gübrelemesi daha çok narenciye meyvesinde ince kabuk oluşumu ve meyve içi kalitesinde kendisini gösterir. Özellikle greyfurt ve limonun fosfor beslenmesine cevabı iyidir ve fosfor tüketimleri daha fazladır. Aksi takdirde bu sarı çeşitler çok kaba ve kalın kabuk oluştururlar. Yeterinden çok fazla fosfor gübrelemesi ise narenciyede iz elementlerin alımını zora sokar. Daha yüksek doz uygulamalarında ise kök gelişmesinde duraksamaya neden olabilir.
POTASYUM :
Potasyum narenciyede meyve dökümünü önlemede, meyve irileşmesinde ve ağacın düşük sıcaklıklara dayanıklılığın artırılmasında önemli bir role sahiptir. Bunlara ilave olarak potasyum meyve asiditesinin artırılmasında ve toplam çözünebilir katı maddelerin azaltılmasında görev alır. Potasyumun özellikle limon meyve çapının gelişmesinde ve yüksek bir meyve suyu içeriğindeki rolü çok belirgindir.
|
Meyve İriliği |
Kabuk Kalınlığı |
Kabuk Gevşekliği |
Meyvesuyu İçeriği |
Şeker İçeriği |
Sitrik asit İçeriği |
Şeker/Asit Oranı |
Askorbik asit içeriği
|
AZOT
|
- |
+ |
+ |
- |
- |
+ |
- |
? |
FOSFOR
|
- |
- |
- |
+ |
? |
- |
+ |
- |
POTASYUM
|
+ |
+ |
+ |
? |
? |
+ |
- |
+ |
(+) : Artırıcı etki ( - ) : Azaltıcı etki ( ? ) Bilinmiyor
Cetvel 14.1. : NPK Gübrelemesinin Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi.
14.7. NARENCİYEDE TİPİK NOKSANLIK BELİRTİLERİ
Azot Noksanlığı :
Yapraklarda gerek üniform gerek düzensiz sararma gözükür. Bu sararma damarları da kapsar. Nispeten hafif bir noksanlık bile gelişmeyi sınırlar, verimi azaltır. Hatta bazen böyle durumlarda yapraklarda belirti gözükmeyebilir.
Fosfor Noksanlığı :
Yapraklar bronz rengini alır ve daima normalden daha küçüktür. Eski, yaşlı yapraklar yaprak ucunda ve yaprak kenarlarında nekrotik lekeler oluşturur. Çiçeklenme süresince ve sonrasında böyle ağaçlarda yaprak kaybı meydana gelir ve yeni yaprak oluşumu sınırlanır. Dallar zayıf gelişir ve kurur. Çiçeklenme azalır. Meyve yumuşamaya başlar ve olumdan önce süngerimsi bir hal alır. Meyve içindeki dilimler ayrılır. Meyve kabuğu sertleşir ve meyve biçimsiz bir şekle dönüşür. Meyve daha irileşmeye başlar. Meyve kabuğu kaba ve kalın olur. Meyve suyu azalır ve aside dönüşür ve olumu gecikir. Meyve olumdan önce dökülür.
Potasyum Noksanlığı :
Yapraklar küçülür, kıvrılır ve kırışık bir hal alır. Yaprak, üzerinde nekrotik lekelerin oluşumundan sonra bronz rengine dönüşür. Yapraklar üzerinde küçük zamk lekeleri oluşur ve bu zamklanma bazen ağaç gövdesi ve dallarında bile meydana gelebilir. Meyve küçülür, biçimsiz bir şekile döner ve çatlama meydana getirir. Meyve kalitesi düşüktür.
Magnezyum Noksanlığı :
Belirtiler ekseriyetle yaşlı yapraklarda olmak üzere özellikle yaz sonu ve sonbaharda kendisini gösterir. Yaprak sapına yakın bölgelerdeki yaprak ayasında sarımsı yeşil renkte belirtiler şeklinde başlar. Sararma yaprak kenarları ve yaprak dibi hariç yaprak ayasının tamamında gelişir. Böyle yapraklar çabuk dökülür.
Çinko Noksanlığı :
Erken dönemlerde yaprak damarları arasında açık yeşil renge dönüşen bir belirti şeklinde başlar ve daha sonra belirtilerde sararma olur. Daha şiddetli noksanlık hallerinde ise yapraklarda küçülme ve daralma meydana gelir. En belirgin belirtiler ağacın güneye bakan tarafındaki yapraklarda gözükür.
Manganez Noksanlığı :
Yaprak damarları arasındaki alanlar daha solgun renktedir. Şiddetli noksanlık hallerinde yaprak dökümü meydana gelir. Genellikle en tipik belirtiler ağacın daha çok güneş gören tarafında meydana gelir.
Bakır Noksanlığı :
Yapraklar özellikle büyük ve yeşil renktedir. Dallar kısa gelişir ve ağaçta lahana benzeri bir form oluşur. Dallarda zamklanma meydana gelir ve şiddetli noksanlık hallerinde bu zamklanma meyvede de kendini gösterir.
Demir Noksanlığı :
Yaprak damarları daha koyu renkte olmak üzere yapraklarda kloroz meydana gelir. Meyve küçülür. Dallar da muhtemelen noksanlıktan zarar görür.
Bor Noksanlığı :
Yapraklar sarımsı-bronz renktedir. Yapraklarda kalınlaşma ve bükülme görülür. Meyve sertleşir ve meyve kabuğunda çatlama oluşur. Meyvede en karakteristik belirti ise meyve kabuğunun beyaz kısmında kahverengimsi bölgelerin gözükmesidir.
14.8. GÜBRELEME TAVSİYELERİ
14.8.1. Yaprak Analizi Olmadan Taban ve Üst Gübreleme Tavsiyeleri :
Taban Gübrelemesi :
Eğer herhangi bir yaprak analizi yok ise bu takdirde 100 kg/dk P2O5 verilir ve bu 2 - 3 yılda bir tekrarlanır.
Potasyum ise 15 - 30 kg/dk olmak üzere toprağa verilir.
Üst Gübreleme :
10 - 20 kg/dk arasında olmak üzere Nisan-Ağustos aylarında sulama suyuna daha çok amonyum sülfat halinde bölüştürülerek verilir.
Geçci çeşitlerde azot gübrelemesine birkaç ay daha devam edilebilir. Kabuk rengi oluştuktan sonra azot uygulamasının devamı halinde kabukta tekrar yeşillenme başlar.
14.8.2. Yaprak Analizi ve Gübreleme Tavsiyeleri
Yaprak analizi iyi bir gübreleme programı için bir zorunluluktur. Yaprak örneği alma tutarlı bir analiz ve tavsiye için titizlikle yapılmalıdır. (Bkz.Cetvel 14.2.a-b-c-d) Yaprak analizine göre tavsiye için ise aşağıdaki cetvel bir klavuzdur.
ÇEŞİT |
Y A P R A K T A K İ D E Ğ E R L E R |
|
|
||
|
DÜŞÜK |
NORMAL |
YÜKSEK |
|
|
Yafa, Valencia, Greyfurt, Limon |
<40 <40 |
40 - 150 40 - 150 |
>150 >100 |
|
|
Tavsiye N kg/dk |
20 |
12 - 18 |
10 |
|
|
Klemantin, Michal Navel |
<150 <100 |
150 - 300 100 - 200 |
>300 >200 |
|
|
Tavsiye N kg/dk |
20 |
15 - 18 |
12 |
|
|
Portakal, Mineola Murcott |
<40 |
40 - 100 |
>100 |
|
|
Tavsiye N kg/dk |
25 |
15 - 20 |
12 |
|
Cetvel 14.2.a
Azot - Sıvı Ekstraksiyondaki Nitrat (NO3) Azotuna Göre (ppm)
ÇEŞİT |
Y A P R A K T A K İ D E Ğ E R L E R |
|
|
||
|
DÜŞÜK |
NORMAL |
YÜKSEK |
|
|
Yafa, Washington Limon |
<0.035 |
0.036-0.046 |
>0.046 |
|
|
Valencia, Greyfurt
|
<0.030 |
0.031-0.040 |
>0.040 |
|
|
Tavsiye P2O5 kg/dk |
12 |
6 |
0 |
|
Cetvel 14.2.b
Fosfor - % Kuru Madde Esasına Göre
ÇEŞİT |
Y A P R A K T A K İ D E Ğ E R L E R |
|
|
||
|
DÜŞÜK |
NORMAL |
YÜKSEK |
|
|
Yafa, Washington Limon, Valencia |
<0.45 |
0.46 - 0.75 |
>0.75 |
|
|
Greyfurt
|
<0.35 |
0.36 - 0.75 |
>0.75 |
|
|
Tavsiye K2O kg/dk |
30 |
18 |
0 |
|
Cetvel 14.2.c.
Potasyum (K2O9 - % Kuru Madde Esasanı Göre
ÇEŞİT |
Y A P R A K T A K İ D E Ğ E R L E R |
|
|
||
|
DÜŞÜK |
NORMAL |
YÜKSEK |
|
|
Bütün Çeşitler
|
<0.25 |
0.26 - 0.30 |
>0.30 |
|
|
Tavsiye Mg (NO3)2 kg/dk |
5 |
0 |
0 |
|
Cetvel 14.2.d.
Magnezyum - % Kuru Madde Esasına Göre
Cetvel 14.2. Yaprak Analizi NPK ve Mg Referansları
Yeni tesis edilen bahçelerde damla veya yağmurlama sulama sistemi ile yıl boyu gübreleme ise aşağıdaki Cetvele (Bkz. Cetvel 14.4.) göre yapılabilir.
BAHÇE YAŞI |
TOPLAM GÜBRE kg/dk |
GÜBRELEME BAŞLANGICI |
GÜBRELEME SIKLIĞI |
AÇIKLAMA |
|
|
|||
YILLAR |
N |
P2O5 |
K2O |
|
|
|
|
||
1 |
2.4 |
2 |
1.5 |
Büyüme Başlangıcı |
Her 1 - 2 Sulamada |
Kumsal topraklarda her sulamada |
|
||
2 |
4.8 |
3 |
2 |
İlk sulamada |
Her 1 - 2 Sulamada |
Kumsal topraklarda her sulamada |
|
||
3 |
7.2 |
4.5 |
3 |
İlk sulamada |
Her 1 - 2 Sulamada |
Kumsal topraklarda her sulamada |
|
||
4 |
9.6 |
6 |
4.5 |
İlk sulamada |
Her 1 - 2 Sulamada |
Ağır topraklarda |
|
||
5 |
12 |
8 |
6 |
İlk sulamada |
Her 1 - 2 Sulamada |
|
|
||
Cetvel 14.4. : Genç Bahçelerde Gübreleme Programı
14.8.3. Yaprak Gübrelemesi :
D.B.ÜRE
Azot noksanlığı belirtisi gösteren bahçelerde Mart ayından itibaren 2 - 3 kez % 1.5 dozda yapraklara uygulanır. Uygulamaya bir yayıcı yapıştırıcı katılması etkiyi artırır.
PK formulasyonu
Fosfor ve potasyumun yapraktan verilmesi narenciyede noksanlıkların hızla giderilmesi bakımından önemlidir. PK ile yaprak gübrelemesi narenciyede, özellikle portakallarda çatlamayı önler ve meyveyi irileştirir. % 2'lik bir dozla yapılan yaprak gübrelemelerinde bir yayıcı yapıştırıcı kullanılması tavsiye edilir.
MAGNEZYUM
% 2'lik Magnezyum'la yaprak gübrelemesi, hafif-orta düzeyde noksanlıklarda 1 kez uygulama şeklinde yeterlidir. Uygulama zamanı çiçeklenme sonunu takip eder. Bu dönemde genellikle yapraklar 2/3 büyüklüğüne ulaşmıştır. Eğer yaprak analizinde magnezyum düzeyi % 0.25'in altında ise bu takdirde 2 - 4 hafta aralıklarla 2 uygulama gereklidir.
ÇİNKO
Çiçeklenmeden önce ve sonra olmak üzere 2 kez % 0.3'lük dozla yapılacak uygulamalara bir yayıcı yapıştırıcı katılması tavsiye edilir. Dekara 250 - 400 lt.lik bir su hacmi püskürtme için yeterlidir.
DEMİR
Eğer demir noksanlığı söz konusu ise Mayıs ayında 1 kez ikiden fazla mikroelement noksanlığı var ise çiçeklenmeden önce ve sonra olmak üzere 2 kez 50 - 100 gr/100 litre suya dozunda uygulanır.
14.9. ÖNEMLİ HASTALIKLAR
HASTALIK |
ETMEN |
NEDEN ve FAKTÖRLER
|
Kök ve gövde çürüklüğü |
Phytophthora citropthora |
- Drenaj bozukluğu - Derin dikim - Fazla sulama
|
Uçkurutan |
Deuterophoma tracheiphila |
- Dal yaralanmaları - Düşük sıcaklıklar - Fazla azot gübrelemesi
|
Sürgün ve yaprak yanıklığı |
Pseudomonas syringae |
- Bulaşık bahçeler - Rüzgar ve yağışlar - Serin ve rutubetli iklim koşulları
|
Alternaria yaprak lekesi |
Alternaria citri |
- Bitki besleme bakımından zaafiyet gösteren bahçeler - Yüksek azot gübrelemesi |